پاییز، فصل مهها و خواب حاصلخیزی خاک از برف و باران است. برای استقبال شکوفایی بهار ولی پاییز ۲۰۱۶، چطور بود؟ دانیل صد ساله است. الیزابت در سال ۱۹۸۴، بهدنیا آمده و نگاهش رو به آینده است. بیآنکه بداند آیندهای همانند کشور آلمان، جزیره کره، سرزمین هند و شوروی، برای بریتانیا به قطعات تقسیم شده، در نسلی خسته از گذشتهاش. عشق رنگ باخته، دیگر معنی بردن و باختنش تغییر کرده است. غیر از آلودگیها تغییرات آدم و نسلها هم عجیب و دلیل دگرگونیها شده، تا جاییکه شادی و شور زندگی مثل امید، دست در دست ناامیدی داده است همانند فصلها مثل همیشه در پی هم.
الی (آلی) اسمیت، نویسنده اسکاتلندی است که تاکنون آثاری چند را نگاشته و پیش از این برنده جایزه ادبی «کاستا بوک» و «بیلیز» شده است. وی در سال 2014، نیز برای خدمات بیشمارش به دنیای ادبیات نشان امپراتوری بریتانیا را دریافت کرد.
رمان پاییز: الی اسمیت، تعمقی است بر جهانی که مرزبندیتر و انحصاریتر شده، تأملی بر آنچه ثروت و قدرت برای ادامه و بقایی میشود که دارد نابود میشود. بیآنکه بدانند چطور بازیچه نابودی اروپا و غرب میشوند برای پایان ناآدمیها بر مردم و از آن مهمتر گفتن ناگفتههایی که چه بر بعضیها گذشت.
داستان درباره گفتوگوی نسل جوان با نسل پیشین است و شخصیت اصلی کتاب یک هنرمند هست. روایت داستان از آنطور در لحظه به گذشته رفتن با توانمندی نویسنده در فراز و نشیبی از نوع نگارش رفت و بر گشتی در زمان داستان، آنگونه است که احساس میشود با بودن در زمانهای متفاوت، سهل و دوستداشتنی با بال کلمات در لایههای زمان گذشته به پرواز شده، غیر از نظارهگر شدن از تجربه، با شخصیت داستان همراه میشود که هم هست و هم نیست.
داستان، گاه توسط راوی و گاهی سوم شخص در لایهای لطیف از نوع فرایحقیقتگویی که برای مخاطب، فرآگاهی شده، مزد خواندن و معنی پرواز بر گذشته میشود.
الی اسمیت با هنر قلم و تخیل بینظیرش اعماق تاریخ و روزگار را ماهرانه در ابعاد زمان به زیبایی فصلها که او میزان (پاییز، برزخ) را بستر و آغوش رمان پاییز کرده، و خود را چشم ما، تا بپرسیم ما کِه هستیم و از چه ساخته شدهایم؟
شاید از آنکه وقتی بر سُرسُره "میزان" میشویم سُر خوردنی دوستداشتنی داشته باشیم همچون بچگیها. سُرسُره میزان، (ورود به بزرخ) سُر خوردنش از آخر به اول است و این، طی کردن مسیر برگشت زندگی به قبل است تا در تماشای آن، سبُک شدن یا جدایی از تن را داشته، اجازه ورود به بررخ شود.
دانیل گلاک، ترانهسرای پیشین در ۱۰۱ سالگی (2017) در مرحله «محدودۀ خواب افزایش یافته»، که در اصطلاح پزشکی «مراحل پایانی» به آن اطلاق میشود در خانه سالمندان خوابیده و خواب میبیند. الیزابت دمند (دیاموند)، ۳۲ ساله که در بچگی همسایه دانیل بوده، مرتب به ملاقات او میآید. الیزابت از طریق کتاب و هنر، در تماشای گذشته از شنیدن داستان، دوست نزدیک دانیل بوده و تحت تأثیر توصیفات او درباره هنر، قرار گرفته است. در نتیجۀ تأثیر دانیل، الیزابت استاد جوان هنر در دانشگاه لندن شده است.
یکی از شخصیتهای بزرگ رمان، هنرمند مشهور دهه ۱۹۶۰، پائولین بوتی، هست که سالها پیش درگذشته و موضوع رساله دانشگاهی الیزابت بوده است. داستان تا حد زیادی بین خوابهای طولانیمدت دانیل که او را تا آستانه مرگ پیش میبرد و یادآوریهای الیزابت از ریشه دوستیشان با کتاب خواندن در رفت و آمد است.
بعد از شروع اوایل رمان، با موضوع برگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، یا چهار قطعه شدنش) اطلاعرسانی و نیز وقوع ماجرایی به شیوه مرسوم آثار الی اسمیت که در زمان، جلو و عقب میرود.
طرح داستان با شیوه روایی خاص الی اسمیت که ورود خواننده به رمان را گام بر ابرها گذاردن از پی موضوعی میشود؛ در آن همه بیکرانگی ماجرا گاهی با شخصیتها و گاهی تنها مانده، معنای "برزخ و میزان" را در پاییز میبیند.
استاد جوان، الیزابت دمند 2017، برخلاف ذهنیت زمانه و اجتماع از معاشرت همسایه پیرمرد هشت دهه گذرانده با دختربچه هشت بهار.... 1993، بر آن میشود تا آن همه سکوت سالهای نقاش پاپ، پائولین بوتی را موضوع تحقیق پایاننامهاش قرار دهد. اما از آنچه بهدست میآورد؛ بیست و هشت سال عمر او و گُم و نابود شدن آثارش...
شاید به همین خاطر بر آن شد تا نظرش را متوجه دو هنرمند تأثیر گذار در هنر و سیاست کند که غیر از لرزاندن بریتانیا و هالیوود، موضوع "انرژی پرشور پاپ آرت در دهه ۱۹۶۰،" چطور دههها نگاه خودشان را در تاریخسازی ما کار گذاشته بودند.
کتاب پاییز موجب ورود الی اسمیت به فهرست نهایی مِنبوکر 2017، شده و او را به یکی از رقبای جورج ساندرز، برای تصاحب این جایزه تبدیل کرد.
برای استفاده از مطالب فروشگاه، داشتن «هدف غیرتجاری» و ذکر «منبع» کافیست. تمام حقوق اين وبسايت نیز برای شرکت شناسنامه است.
نظرات